• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Vuistregels kunnen leiden tot onjuist inschatten van reactie kiezers op beleid

door Chris Butler, Barbara Vis 19/09/2022 1 Reactie

Wordt er wel voldoende geluisterd naar wat kiezers willen? Deze vraag komt geregegeld voorbij in de discussie rond de stikstofdoelen. Zo was een reden voor Minister Hoekstra om het halen van de stikstofdoelen per 2030 niet meer heilig te verklaren het wegvallen van de verbinding met de samenleving. Beleid is dan niet, of onvoldoende, responsief—om het in politicologisch jargon te stellen. Voor vertrouwen in democratische instituties is niet-responsief beleid problematisch. Politieke besluitvormers moeten de reacties van kiezers op hun besluiten dus accuraat inschatten. Maar kunnen ze dat wel?

Lastige inschattingen en gebruik van vuistregels

In theorieën over beleidsresponsiviteit wordt doorgaans aangenomen dat politieke besluitvormers zulke inschattingen inderdaad kunnen maken. In de praktijk is dit echter buitengewoon ingewikkeld. Hoe kiezers reageren kan bijvoorbeeld beïnvloed worden door hoe de oppositie het onderwerp framed of door onvoorziene gevolgen van het beleid. Een inschatting moet bovendien doorgaans gemaakt worden onder hoge tijdsdruk, waarbij besluitvormers overspoeld worden door informatie. We weten uit bestaand onderzoek dat besluitvormers in zulke omstandigheden vaak gebruik maken van vuistregels. Zulke vereenvoudigde beslisregels kunnen nuttig zijn om inschattingen te maken, maar leiden soms ook tot biases—systematische afwijkingen van volledige rationaliteit—en daarmee tot onjuiste  inschattingen. Het is plausibel dat zulke biases aanwezig zijn in de inschattingen van reacties van kiezers op beleid. Er is namelijk flink wat onderzoek dat laat zien dat politici de beleidsvoorkeuren van kiezers vaak verkeerd inschatten (zie bijvoorbeeld dit artikel). Maar of biases hier een rol spelen, was nog niet onderzocht.

Belangrijke besluiten met negatieve electorale gevolgen

In een recent artikel in European Political Science laten wij aan de hand van twee belangrijke politieke besluiten uit het Verenigd Koninkrijk (VK) zien dat biases inderdaad kunnen bijdragen aan het verkeerd inschatten van de reacties van kiezers op beleid. Het ging om de volgende twee beslissingen:

  • Het besluit van de New Labour regering om af te zien van tijdelijke controles op migratie uit de landen die in 2004 lid werden van de Europese Unie. Deze beslissing zorgde voor een continue toename van immigratie naar het VK tijdens New Labour’s bewindsperiode (tot 2010), resulterend in reputatieschade en electorale verliezen voor de partij.
  • Het besluit van de Liberal Democrats om verdrievoudiging van het collegegeld te accepteren als onderdeel van het 2010-coalitieakkoord met de Conservatives, terwijl de partij eerder juist pleitte voor het volledig afschaffen van collegegeld.

Bij deze twee besluiten was het bij uitstek zaak om de reactie van kiezers juist in te schatten omdat het vanwege de aandacht voor de besluiten en hun belang waarschijnlijk was dat kiezers hun voorkeuren voor de partijen zouden aanpassen op basis van deze besluiten.

Het vaststellen van inschattingen en biases

Onze belangrijkste empirische bron waren verslagen van interviews met 15 elite actoren die nauw betrokken waren bij de besluitvormingsprocessen, waaronder ministers, parlementariërs en politieke adviseurs. Op basis van deze verslagen hebben we eerst een overzicht gemaakt van de inschattingen over (mogelijke) electorale reacties. Vervolgens hebben we geanalyseerd of er bij die inschattingen sprake was van een bias of dat er gebruik werd gemaakt van een rationele benadering. Een voorbeeld van een rationele benadering is het gebruik maken van gedegen publieke opinie onderzoek; een bias treedt bijvoorbeeld op wanneer gebruik wordt gemaakt van informatie die makkelijk toegankelijk in plaats van passend is.

Voorbeelden van biases: beschikbaarheid en representativiteit

In de twee cases hebben we 12 onjuiste inschattingen over electorale reacties geïdentificeerd die toe te schrijven zijn aan een bias gerelateerd aan een toegepaste vuistregel. In de immigratiecasus zien we bijvoorbeeld een bias passend bij de zogeheten beschikbaarheidsvuistregel: omdat er, vooral in de media, een sterke focus was op problematiek rond asielzoekers werd het mogelijke politieke belang van economische immigratie over het hoofd gezien. Een voorbeeld van een bias gerelateerd aan de representativiteitsvuistregel is zichtbaar in de collegegeldcasus. Sommige Liberal Democrats verwachtten dat zij met hun U-turn weg zouden komen omdat New Labour een ogenschijnlijk vergelijkbare U-turn rond collegegelden had gemaakt in 2003 en daarna in 2005 weer de verkiezingen had gewonnen.

Roep om vervolgonderzoek

Nu zijn verkeerde inschattingen over de reacties van kiezers op beleid vanzelfsprekend niet volledig toe te schrijven aan biases. Ons onderzoek toont echter aan dat deze biases een rol spelen, iets wat in bestaand onderzoek over het hoofd werd gezien. In ons artikel doen we enkele suggesties voor vervolgonderzoek, zoals analyseren of biases gerelateerd aan de beschikbaarheidsvuistregel meer of  juist minder optreden bij politieke besluiten die weinig aandacht krijgen in de media. Ons onderzoek laat ook zien dat besluitvormers doorgaans verwachten dat kiezers rationeel reageren op de uitkomsten van beleid. De discussie rond de stikstofdoelen illustreert dat het is zeer de vraag of dat zo is. Ook dit verdient nader onderzoek.

Filed Under: Regering en beleid

Over de auteurs

Chris Butler
Chris Butler is a Lecturer in Politics at the University of Manchester. His research investigates how political elites conceive of, and respond to, public opinion.
  • Sociale media links 
Barbara Vis
Barbara Vis is hoogleraar Politiek en Bestuur aan het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschappen van de Universiteit Utrecht en coördinator van de tweejarige master Research in Public Administration and Organization Science. Haar onderzoek richt zich onder meer op het gedrag van politici, in het bijzonder hun besluitvorming.
Website: http://www.barbaravis.nl
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Comments

  1. Ronald Heijman says

    19/09/2022 at 15:23

    Structureel verkeerde inschattingen maken is een belangrijke vorm van wanbeleid.
    Structureel de opiniepeilingen als basis nemen van politieke besluitvorming, ook.
    Structureel specifieke politieke doelgroepen favoriseren in plaats van de maatschappij als geheel, ook.
    Vooral anticiperen en reageren op de korte termijn, en niet eerst structureel beleid ontwikkelen, ook.
    Veel te laat de belangrijke ontwikkelingen en feiten willen zien, waarop moet worden geanticipeerd, ook.
    Bewust controle- en toezichtorganen zwak maken in de uitvoering, ook.
    We leven in een tijd waarin wanbeleid in de politiek de norm werd en waarin de daardoor ontstane crises, tot nieuwe inzichten leiden.
    We worden slecht geregeerd op onze belangrijke hoofdthema’s.
    Ook dat is een belangrijke tool om specifieke achterbannen tevreden te stellen.
    Daarmee wordt de politiek amoreel.

    Log in om te reageren

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Wat verklaart deelname aan en succes bij de Olympische Spelen?

Coalities van het afkalvende midden

Berichten de media anders over vrouwelijke politici?

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Aflevering 94 – De ‘Heilige Alliantie’ tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechts, met Sander Rietveld

Mijn gast van vandaag is Sander Rietveld, politicoloog en onderzoeksjournalist bij Zembla. Sander … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in