De PVV steeg de afgelopen weken hard in de peilingen en had volgens de Peilingwijzer vorige week tussen de 30 en 34 virtuele zetels – waarbij diverse opiniebureaus afgelopen week nog hogere waarden peilden. De vluchtelingenproblematiek – en zeker ook de grote media-aandacht daarvoor – ligt hier voor een flink gedeelte aan ten grondslag. Matthijs Rooduijn schreef daar recentelijk dit blog over.
Borstvergrotingen en hekken
Andere rechtse partijen proberen de PVV de wind uit de zeilen te nemen. Zoals door de inmiddels alom besproken (en belachelijk gemaakte) opmerkingen van Halbe Zijlstra (VVD) over het niet vergoeden van borstvergrotingen voor vluchtelingen. Afgelopen zondag deed CDA-fractievoorzitter Sybrand Buma ook een duit in het zakje door te stellen dat hij het hek om de Hongaarse grens ‘moreel aanvaardbaar’ te noemen.
Het is logisch dat deze partijen zich proberen te profileren op het vluchtelingenthema: beiden verliezen zij flink veel (virtuele) kiezers aan de PVV. Toch lijkt hun strategie weinig zin te hebben en blijft de PVV stijgen in de peilingen.
Issue ownership
Een plausibele verklaring hiervoor is te vinden in de politicologische literatuur over issue ownership. Partijen worden volgens dit idee door kiezers geassocieerd met bepaalde onderwerpen en zij profiteren ervan als er in de media veel over dit onderwerp gerapporteerd wordt. Onderwerpen die veel media-aandacht krijgen zullen door kiezers relevanter worden gevonden wanneer zij naar hun partijvoorkeur gevraagd worden. En als een bepaalde partij veelvuldig geassocieerd wordt met een bepaald sterk zichtbaar onderwerp, zullen kiezers eerder overwegen op deze partij te stemmen (hier; paywall). Voor de Nederlandse context is al eerder aangetoond dat meer aandacht voor het immigratie-onderwerp in de media zorgt voor een toename in steun voor anti-immigratiepartijen (hier). In die mediaberichtgeving hoeft de betreffende partij niet expliciet vermeld te worden – kiezers maken zelf de associatie.
Als het over het vluchtelingenvraagstuk gaat is de PVV duidelijk de ‘issue owner’. Deze partij profiteert dus van de media-aandacht die er voor dit onderwerp bestaat. Die media-aandacht wordt in de hand gewerkt door uitspraken als die van Zijlstra en Buma. In plaats van daarmee kiezers te winnen, drijven ze die in de armen van de PVV. Een geluk voor deze partijen is dat de daadwerkelijke verkiezingen nog ver weg zijn en ook de vluchtelingenstroom op een bepaald moment haar nieuwswaardigheid zal verliezen en andere onderwerpen centraal komt te staan in de mediaberichtgeving. Op dat moment is het waarschijnlijk dat de steun voor de PVV terugloopt.
Er is ook nog de mogelijkheid dat de kiezer gewoon vindt dat de PVV de verstandigste oplossing aandraagt tegen de massa-immigratie.
Er is ook nog de mogelijkheid dat de kiezer gewoon vindt dat de PVV de verstandigste oplossing aandraagt tegen de massa-immigratie.
@Gerhard: zeker en dat is niet in tegenspraak met bovenstaand verhaal – wetenschappelijk: het valt onder de ‘competentie’ dimensie van issue ownership, terwijl het hierboven met name gaat over de ‘associatieve’ dimensie. Mensen die de oplossing van de PVV op dit terrein afkeuren, zullen waarschijnlijk sowieso niet op die partij stemmen, los van de aandacht voor het onderwerp. Wel zou ik voorzichtig zijn met uitspraken over ‘de’ kiezer. Ook in de huidige peilingen heeft driekwart van de kiezers een andere voorkeur dan voor de PVV.
Uit het werk van Meguid blijkt juist dat op termijn de beste strategie voor mainstream partijen is om de niche partij (in dit geval PVV) te accommoderen. Juist zodat issue ownership uiteindelijk verplaatst naar de mainstream partijen. Ik denk niet dat het terecht is om ownership als “fixed” aan 1 partij toe te wijzen.
Terecht en interessant punt, alleen: zijn ze daar niet een beetje laat mee? (versus bv. het groene thema).
Dus vraag: weten we Ik eigenlijk onder welke omstandigheden en wanneer dergelijke accomodatiestrategieën succesvol zijn?
Meguid laat zien dat accommoderen juist wordt gekozen als strategie op het moment dat een niche partij op haar electorale hoogtepunt zit. En het werkt ook volgens haar model. Maar je hebt gelijk wat betreft de omstandigheden waaronder een strategie succesvol is. Een probleem is – mijns inziens – dat we de PVV niet meer als een niche (d.w.z. one-issue partij) mogen beschouwen.
Interessant – dank voor het antwoord! Overigens, mee eens dat PVV geen niche-partij meer is.
@ Rens Interessant en overtuigend artikel. Ik mis alleen de PvdA in dit verhaal. De PvdA heeft zich ook (met afwisseling) duidelijk binnen hetzelfde discours gemanifesteerd. Wellicht niet met opmerkingen over het moreel aanvaarden van hekken, maar wel door in de media de nadruk te leggen op ‘sobere’ voorzieningen. Is dit echt alleen te verklaren met het feit dat ze regeren met de VVD? Dat lijkt me eigenlijk intuïtief niet een volledige verklaring, aangezien partijen redelijk autonoom zijn in de manier waarop ze zaken naar buiten brengen. Of is het dan zo dat de PvdA eigenlijk ook vist in hetzelfde electorale reservoir als de PVV en de VVD?
?