• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Waarom politici wel pleiten voor een ander kiesstelsel maar het niet zullen aanpassen

door Tom van der Meer 10/10/2014 1 Reactie

Met grote regelmaat eisen (oud-)politici aanpassing van het Nederlandse kiesstelsel. Sommigen noemen de invoering van een kiesdrempel noodzakelijk, zoals recentelijk nog werd gesteld door Wientjes (VNO-NCW / VVD). Anderen willen direct omschakelen naar een Brits twee-partijenstelsel, zoals De Geus (CDA), Hoogervorst (VVD) en Van der Ploeg (PvdA) vorig jaar mochten bepleiten in Nieuwsuur. En dan hebben we nog het districtenstelsel van CDA-leider Buma, dat snel weer naar de prullenbak werd verwezen.

De voorstellen worden op dit blog regelmatig doorgelicht. Maar een interessante vraag is daarbij onderbelicht gebleven: waarom komen deze (oud-)politici met hun voorstellen? Is het puur eigenbelang, of speelt ideologie hierbij een rol?

 

Ook Shaun Bowler, Todd Donovan en Jeffrey Karp stelden die vraag. In hun studie uit 2006 maken ze gebruik van Parlementsonderzoeken in Nederland, Duitsland, Australië en Nieuw-Zeeland om die vraag te beantwoorden.

Bowler et al. gaan na onder welke voorwaarden parlementariërs voorstander zijn van (1) de invoering van referenda, (2) de aanpassing van de maximum-termijn, en (3) aanpassing van wetgeving over opkomstplicht.

 

Eigenbelang of Ideologie?

Op elk van deze terreinen blijkt eigenbelang een sterkere verklaring dan ideologie. Wie de vorige verkiezingen heeft verloren, is eerder geneigd de instituties aan te passen.

Ideologie – met name links-rechts positie – speelt wel een rol, maar die rol is net wat kleiner en inconsistent.

 

Waarom aanpassingen niet worden gedaan

Dat zou kunnen verklaren, aldus de auteurs, waarom bijvoorbeeld de Duitse Groenen hun eigen maximum-termijn aanpasten om Joschka Fischer in staat te stellen om minister te worden. En het zou verklaren waarom het New Labour van Tony Blair niet langer voorstander bleek van proportionele vertegenwoordiging toen ze in 1997 ging regeren.

We kunnen hieraan toevoegen dat het verklaart waarom juist vanuit CDA, PvdA en VVD de roep om institutionele aanpassing zo hard is. Het zijn immers de partijen die sinds de jaren zeventig structureel hebben ingeboet aan aanhang en macht.

Filed Under: Kiezers en publieke opinie Tagged With: aanpassen, Buma, de geus, eigenbelang, Hoogervorst, instituties, kiesstelsel, parlementsleden, politici, van der ploeg, veranderen, wientjes

Over de auteur

Tom van der Meer
Tom van der Meer
Tom van der Meer (1980) is Hoogleraar Politicologie, in het bijzonder Legitimiteit, Ongelijkheid en Burgerschap, aan de Universiteit van Amsterdam. Eerder werkte hij bij het Sociaal en Cultureel Planbureau en aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is sinds 2015 co-Directeur van het Nationaal Kiezersonderzoek (NKO) en Lokaal Kiezersonderzoek (LKO). Hij doet voornamelijk onderzoek naar Politiek vertrouwen, Kiesgedrag (electorale volatiliteit), Politieke socialisatie, en Sociaal kapitaal (burgerparticipatie, etnische diversiteit).
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Comments

  1. Kristof JacobsKristof Jacobs says

    10/10/2014 at 17:27

    Mooi stuk. Het artikel van Bowler, Donovan & Karp naar de voorkeuren van politici is inderdaad een terechte klassieker.

    Het intrigerende is dat het recente onderzoek naar daadwerkelijke hervormingen in heel wat gevallen een ander beeld laat zien: de minderheid van principiële politici slaagt er met steun van (gepercipieerde of echte) onvrede bij de publieke opinie in om hervormingen door te drukken. Zie bv. het werk van Alan Renwick (2010) naar de major electoral reforms in Italie, Nieuw-Zeeland, Japan en Frankrijk.

    Overigens moeten we de roep naar hervormingen bij CDA/VVD/PvdA niet overdrijven: in de meeste hervormingsdiscussies spelen vooral D66 en in mindere mate GroenLinks een rol. PvdA is wat lukewarm, maar VVD en CDA staan vooral op de rem. Enfin CDA durft wel eens wat voor te stellen als ze in de oppositie zitten, maar dat is het dan wel. En zij doen het dan nog uit verkeerd begrepen eigenbelang, zoals Simon toendertijd fijntjes doorrekende. Heerlijk, die kiesstelselwijzigingen.

    Log in om te reageren

Geef een reactie Antwoord annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Volg de partij! Hoe je partijvoorkeur je mening over immigratie beïnvloedt

Stuk Rood Vlees Podcast, episode 39 – Brexit Therapy Live! with Rob Ford

Zou jij je partij altijd volgen?

Podcast

Aflevering 92 – Het kabinet-Rutte III treedt af, met Tom Louwerse en Tom van der Meer

Het kabinet-Rutte III is afgetreden vanwege het zogenaamde toeslagenschandaal. De Belastingdienst, … [Lees verder...]

Episode 91 – Coup, insurrection, or what? with Abbey Steele

Last Wednesday an armed mob attacked and occupied the U.S. Capitol Building where both houses of … [Lees verder...]

Episode 90 – The Nightmare Before Brexit, with Rob Ford

Who else to turn to for our Christmas Special than our old pal Rob Ford (University of Manchester). … [Lees verder...]

Populisme

Plaatjes van de electoraatjes: FVD

Op 17 maart zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer. In deze serie ga ik aan de hand van een … [Lees verder...]

Aflevering 87 – De crisis bij Forum voor Democratie, met Sarah de Lange en Léonie de Jonge

Deze aflevering staat in het teken van de crisis bij Forum voor Democratie. Waarom ontplofte juist … [Lees verder...]

Corona en radicaal-rechts populisme: einde van een tijdperk?

Betekent de coronacrisis het begin van het einde van het radicaal-rechtse populisme in Europa? Deze … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2021 StukRoodVlees

Copyright © 2021 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in