De overwinning van Donald Trump bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen hebben de Amerikaanse, maar ook de Nederlandse media verbijsterd achtergelaten. De onverwachtheid van de uitkomst zorgt voor een bekende stuipreactie bij de Nederlandse journalistiek – namelijk een soort rituele en oppervlakkige zelfreflectie rond de vraag of zoiets ook in Nederland kan gebeuren en of er onder Nederlandse journalisten wel genoeg feeling met de samenleving is. Een prachtig voorbeeld is het opinieartikel van NPO-topvrouw Shula Ryxman in de Volkskrant vandaag. Hierin stelt zij dat de publieke omroep gaat leren van Trump. Hoe is niet precies duidelijk, wel dat ‘de’ burger nauwer betrokken gaat worden bij de keuzes die de NPO gaat maken. Zij doet zelfs een expliciete oproep aan het publiek om mee te doen. Het is overigens opvallend dat deze oproep in de Volkskrant staat, waarvan de lezer in het algemeen gerekend wordt tot de ‘hoogopgeleide kosmopolitische Nederlander’, wiens geluid al genoeg gehoord schijnt te worden. Maar dat terzijde.
Wilders als de Nederlandse Trump
De afgelopen dagen geven mij weinig hoop dat er uit de verkiezing van Trump nuttige lessen getrokken worden. Veel journalisten lijken vooral bezig met de vraag of Geert Wilders als een soort Nederlandse Trump beschouwd moet worden en zorgen voor flink meer aandacht voor Wilders en de PVV. Onderzoek laat zien dat Wilders electoraal profiteert van die aandacht. Wilders snapt dit spel als geen ander en viert de overwinning van Trump alsof het de zijne is. Eigenlijk gebeurt er in de Nederlandse berichtgeving precies dat wat de Amerikaanse mainstream journalistiek wordt verweten: aandacht voor het fenomeen (Wilders) en de onvrede van ‘de’ kiezer is er genoeg, maar diepgaande analyses van de omvang en oorzaken van de onvrede ontbreken.
Drie adviezen
Dat berichtgeving niet zonder electorale gevolgen blijft is natuurlijk des te meer reden om na te denken over de kwaliteit van politieke berichtgeving. Maar dan ook echt. Laat ik daarbij helpen en een drietal suggesties doen waar journalisten en eindredacteuren de komende tijd iets aan kunnen hebben, zeker in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen.
Ten eerste, politiek is zoveel meer dan een tweestrijd, zeker in de Nederlandse context. De Amerikaanse context leent zich natuurlijk uitstekend voor het presenteren van verkiezingen als een politieke wedstrijd, een horse race. Deze framing van politiek is spannend en trekt de aandacht van lezers en kijkers (hier, paywall). De neiging om politiek als een (twee)strijd te presenteren met als belangrijkste vraag ‘Wie wordt de grootste?’ is ook voor de Nederlandse Kamerverkiezingen de afgelopen periode veel gangbaarder geworden. Tom van der Meer schreef al eerder over een mogelijke tweedstrijd om het Torentje tussen VVD en PVV. Een tweestrijd, die in ieder geval een deel van de NPO wel ziet zitten, gezien de plannen van EénVandaag voor een ‘premiersdebat’ tussen Rutte en Wilders. Met dit type verkiezingsberichtgeving wordt niet alleen een groot gedeelte van de politieke partijen en het politieke spectrum onderbelicht gelaten, maar wordt de facto gedaan alsof de grootste partij het na de verkiezingen voor het zeggen krijgt. Zo werkt het niet in Nederland. De tweestrijd tussen VVD en PvdA in 2012, en het daaropvolgende kabinet Rutte III waarin beiden zitting hadden, laat dit maar al te goed zien. Het kan toch weinig verbazing wekken dat de Nederlandse burger wat cynisch wordt als twee partijen eerst als grootste opponenten worden gepresenteerd en een paar weken later samen doodleuk een coalitieregering vormen.
Ten tweede, een beetje meer inhoudelijk nieuws kan. Veel van de berichtgeving over de Amerikaanse verkiezingen heeft zich ook in Nederland gericht op de personen Donald Trump en Hillary Clinton. Dat is natuurlijk niet verwonderlijk: het betrof een unieke verkiezing met unieke kandidaten. In dit geval bleek echter wel dat de focus op de personen en hun karakter ten koste ging van de inhoud: de toch al weinig inhoudelijke manier waarop Nederlandse media over de Amerikaanse politiek berichten (zie bijvoorbeeld hier) werd hierdoor versterkt. Ik denk dat er weinig Nederlanders zijn die standpunten van beide kandidaten op belangrijke politieke onderwerpen kunnen noemen.
Ten derde is er te veel aandacht voor de Verenigde Staten en met name de Amerikaanse verkiezingen. Nederland spiegelt zich graag aan de Verenigde Staten en terwijl aan de éne kant ‘Amerikaanse toestanden’ nog wel eens veroordeeld worden, zijn journalisten (en ook bijvoorbeeld wetenschappers) aan de andere kant enorm gericht op VS. En inderdaad, de uitkomsten van de presidentsverkiezingen zijn relevant, ook voor Nederland. Maar de hoeveelheid berichtgeving is wel excessief, zeker als je dat vergelijkt met de aandacht die verkiezingen in andere landen, en met name bijvoorbeeld Duitsland krijgt. Misschien komt het doordat in Duitsland de president een ceremoniële functie heeft, en de Bundestag verkiezingen zich minder goed lenen voor snelle wedstrijdverslaggeving. Maar come on, de uitkomst van die verkiezingen zijn minstens net zo relevant voor Nederland als die van de andere kant van de oceaan.
NPO voor alle Nederlanders
Zelfreflectie en introspectie is goed, maar dan niet alleen voor de vorm. En overigens ook zonder te vergeten dat er ook (of juist) door de NPO een aantal sterke achtergrondreportages zijn uitgezonden. De daadwerkelijke inhoud mag een beetje anders. Alleen dan kunnen we iets gevarieerder en inhoudelijker berichtgeving verwachten en kan de NPO een beetje meer voldoen aan haar streven er voor alle Nederlanders te zijn.
Bob Lagaaij zegt
Prima kanttekeningen! En aan die snelle verandering van de NPO geloof ik niet zo erg. Dat vraagt om een heel ander personeelsbestand. En dat is, vrees ik, teveel gevraagd.
Herman Oldenburger zegt
De opmerking in de laatste zin mbt de NPO zou volgens kijkcijferexpert René van Dammen niet kloppen zoals hij stelde in DWDD, vorige week.
Max zegt
Laat Trump,Poetin, Wilders,Marine Le Pen de wereld regeren!…Na het einde van de Koude Oorlog beweerden commentatoren dat de negatieve stereotypering van Rusland voorbij was. Vandaag de dag lijken deze breed gedragen denkbeelden nog springlevend te zijn.De media doen enorm hun best om Poetin en Rusland in een rol te duwen van het kwaad. Poetin is een gevaarlijke gek die de wereldvrede bedreigt en ga zo maar door.Waarom? Omdat hij niet blindelings aan het handje van de USA loopt. Omdat hij een eigen koers vaart in het Midden-Oosten en terecht Assad steunt in zijn strijd tegen IS. Omdat hij – al even terecht – de multicultuur, de islamisering en het politiek-correcte denken in Rusland afwijst.En met de oprichting van een alternatieve Wereldbank waar Rusland betrokken bij was, en het loslaten van de dollar voor de verkoop van olie en gas heeft de VS reden genoeg om Rusland dwars te gaan zitten…
De hele wereld beschouwt Putin als een agressor, omdat hij gebieden die altijd tot zijn land behoorden en waar etnische Russen in grote meerderheid zijn, wil behouden.We weten dat democratie van VS en EU, een van de grootste killers is van de laatste decennia:van Irak en Libië tot Syrië zijn miljoenen slachtoffers.Amerikaans historicus William Blum publiceert elk jaar een bijgewerkte samenvatting van het verslag van de Amerikaanse buitenlandse politiek. Er blijkt uit dat de VS sinds 1945 heeft geprobeerd om meer dan 50 – veelal democratisch gekozen – regeringen omver te werpen; in 30 landen heeft Amerika zich bemoeid met de verkiezingen en in 30 landen de burgerbevolking gebombardeerd; de VS heeft chemische en biologische wapens heeft ingezet en geprobeerd om buitenlandse leiders te vermoorden.Rusland gebruikt geweld een aanval op haar belangen af te weren. Binnen haar territotium.Amerika gebruikt geweld om de wereld te onderwerpen aan haar belangen, aan haar wil…..Het ‘historische Westen’ zag zichzelf vijfhonderd jaar als heerser van de mensheid, maar nu is de neergang ingezet.Het is tijd voor een nieuwe wereldorde. De VS en Europa proberen hun leiderschap koste wat het kost te behouden. Dat doen ze met methoden die variëren van economische sancties,ongrondwettige regimeverandering via ‘kleurenrevoluties’ tot gewapende interventies.Uitbreiding van de Navo naar het Oosten is de oorzaak van de problemen in de relatie van Rusland met Europa en de VS.De VS, die in de Ukraïne niks te maken heeft en tevens alle afspraken tussen James Baker en Gorbachov met voeten treedt, gaat op heel aktieve wijze de Ukraïne veroveren.Washington wilde namelijk de marinebasis van Rusland in de Krim veroveren.Westerse politici weten heel goed, dat de Krim vroeger een Russisch grondgebied was geweest en dat het een fout van Chroesjtsjov was geweest om het schiereiland aan Oekraïne weg te geven. Ze weten ook dat het percentage van 96,6 % van de kiezers in een referendum voor Russische aansluiting heeft gestemd.De Krim bewoners zijn uit lijfsbehoud naar Putin gevlucht, zo kan je zeggen….Donald Trump heeft de Amerikaanse verkiezingen gewonnen.Maar,deze historische omwenteling is niet te wijten aan Trump, maar aan het Amerikaanse volk.Bij deze verkiezingen ging het tussen het volk aan de ene kant en aan de andere kant profiteurs van allerlei rang en stand.Trump kreeg de kans, omdat het volk die maffiakliek nu doorziet en volkomen beu is.Met Trump, krijgt Amerika eindelijk een niet-politicus aan de leiding, iemand die niet gekocht kan worden, zich niet aan allerlei speciale belangengroepen heeft laten binden, zoals in het geval van Hillary Clinton haar door WikiLeaks bewezen nauwe banden met Wall Street, Saudi Arabië en andere islamistische en globalistische organisaties.Trump is niet iemands eigendom, van niemand.Hij is rijk genoeg van zichzelf om de rest van zijn leven veilig met hen die hem lief zijn prima verder te leven.Het tijdschrift Forbes schat zijn vermogen op 4,5 miljard dollar (4,1 miljard euro), waarmee hij de op 122 na rijkste Amerikaan is.Trump is een zakenman. Dan ga je niet vechten met je opponent, maar praten, onderhandelen en als dat onvoldoende resultaat brengt, probeer je hem af te troeven op prijs/kwaliteit. Daarbij zijn geen wapens nodig, vloeit geen bloed, maar is op het eind veelal sprake van een Win-Win situatie voor beide partijen….
Trump heeft geen zin om met Rusland oorlog te voeren.Hij noemde de Russische president Poetin een goede leider en zei dat hij een goede relatie met hem wel zou zien zitten.Amerikanen hadden twee keuzes: WO3 of vrede.Clinton stond voor oorlog(geweld en terreur komen altijd van “links”) en Trump heeft de kans om hier verandering in te brengen.De relatie met Rusland word genormaliseerd en er komt geen WO3! De aanhangers van Trump werden afgeschilderd als racisten, seksisten, masochisten, terwijl het in feite mensen waren die werden GEMARGINALISEERD door de media en zich NIET door de media laten vertellen wat ze moeten voelen en denken.Wat is er toch zo extreem, grof en gewelddadig aan de nu erkende westerse leiders die zich hebben losgemaakt van de globalistische hoofdstroom van de Soros-politiek? Zijn Trumpisten en Brexiteers de straat opgegaan om de binnensteden onveilig te maken zoals de nu verongelijkte hooligan-protesters van Hillary? Nee…
Overal in de wereld hunkeren mensen naar een nieuw soort leiderschap.Kijk wat er in Europa gebeurd. Terreur is het nieuwe normaal geworden. Dat is onaanvaardbaar. De mensen pikken het niet meer dat zo weinig politici een keiharde vuist tegen terrorisme durven te maken.Migratiecrisis bewijst dat Europees systeem kapot is! De Europese gevestigde orde staat op omvallen. Op 4 december 2016 kiest Oostenrijk een nieuwe regering. Volgend jaar op 15 maart Nederland, op 23 april Frankrijk, op 17/24 september Duitsland en in oktober Tsjechië. De kans is aanwezig dat de huidige politiek en financiële elite wordt vervangen.Met opkomst van Trump, Europeanen die Europa weer groots willen maken, worden niet meer in de weg gezeten door Washington…
De superstaat Europa is niets anders dan een New World Order idee, dat vanuit Amerika gepusht wordt.De EU is slechts gebaseerd op een ideologie, ten koste van de individuele naties,waarbij hoofdzakelijk de belangen van banken en grote industrieën behartigd worden.Een ideologie die de democratie ondermijnt, nationale grondwetten opheft en een catastrofale economische neergang in werking heeft gezet, die miljoenen burgers in Europa tot wanhoop heeft gebracht door middel van een niets ontziende bezuinigingspolitiek.We moeten werken aan de vorming van een Europese economische eenheid met instandhouding van de soevereiniteit van de individuele Europese landen en de terugkeer eisen van onze westerse normen en waarden. Eeuwenlang heeft de gulden Nederland voortreffelijk gediend.Vandaag hebben we de euro.Maar de euro is geen geld; de euro kost geld…