Vorige maand maakte de in Hongarije gelegen Central European University (CEU) bekend vrijwel al haar activiteiten naar Oostenrijk te verplaatsen. De reden? Ze is weggepest door de regering van de radicaal-rechtse populist Viktor Orbán. Door ervoor te zorgen dat de universiteit geen nieuwe studenten meer kon aannemen heeft de Hongaarse regering de universiteit de facto gedwongen te verhuizen. In de woorden van rector Michael Ignatieff: “Dit is zonder precedent. … Een Europese instelling wordt uit een lidstaat van de EU geknikkerd.”
Het is natuurlijk bizar dat dit kan gebeuren in een lidstaat van de Europese Unie, die zichzelf graag ziet als een baken van vrijheid en democratie. Maar hoewel er vanuit de Europese politieke arena behoorlijk wat kritiek is gekomen op Orbán, blijft het voorlopig bij speldenprikjes. Met name de christendemocratische Europese Volkspartij (EVP), waar ook het CDA lid van is, blijft Orbán voorlopig de hand boven het hoofd houden, en weigert hem uit de partij te zetten.
Ik hoop dat de Europese christendemocraten zich in het nieuwe jaar wat principiëler op zullen stellen en hun partijpolitieke opportunisme inruilen voor onvoorwaardelijke steun voor de kernprincipes van rechtsstaat en democratie.
Waarom dit zo belangrijk is (voor de wetenschap)? In een recentelijk gepubliceerd artikel schetsen de redacteuren van het tijdschrift Journal of European Public Policy, Berthold Rittberger en Jeremy Richardson, op geniale wijze wat er gebeurt als we verzuimen de academische vrijheid te verdedigen. Hun artikel is zo goed dat ik het zonde vind om het in mijn eigen woorden samen te vatten. Ik denk dat hun tekst duidelijk voor zich spreekt, en daarom citeer ik het hieronder in zijn geheel. En als ik het dan toch in z’n geheel citeer, kan ik er net zo goed gewoon een screenshot van maken. Voilà.
#IstandwithCEU.
Afbeelding: website CEU.
De Academische Vrijheid kan geen andere dan een beperkte zijn. Zij concurreert met andere legitieme patenten op Vrijheid en is dus specifiek en begrensd. Zo bespreekt de Academie de Politiek, maar bedrijft haar niet. Zij wil de wereld begrijpen, niet veranderen. Dat laatste is aan bijvoorbeeld politici.
Academies zijn de trots van een land. De Leidsche Universiteit werd in 1575 opgericht, terwijl het Land in volle oorlog met Spanje verkeerde. Academies nemen de ‘kleur’ van hun omgeving aan, wat normaal is. Zo is Harvard de trots van USA, de Sorbonne die van Frankrijk. De CEU staat is Hongarije maar is van Soros. Derhalve ..