• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Wat is misogynie?

door Johan Olsthoorn 03/02/2020 2 Reacties

Een vrouwenhater. Dat is wat een ‘misogyn’ is volgens de Van Dale (en o.m. wikipedia en woorden.org).

Kate Manne, als filosoof verbonden aan Cornell University, noemt dit een weinig bruikbare en zelfs anti-emancipatoire definitie. Door misogynie te pathologiseren (‘een ziekelijke vorm van haat’) wordt ze ongrijpbaar en simpel af te wimpelen. Een man slaat zijn vrouw het ziekenhuis in. Was zijn handeling misogyn? Dat zal de psycholoog moeten bepalen. Beschuldigingen van vrouwenhaat beklijven bovendien nauwelijks. Wie haat alle vrouwen, of vrouwen als zodanig? ‘Ik, een vrouwenhater? Ben je mal, ik ben dol op mijn moeder’. (Vergelijk: ik, een racist? Mijn vriendin komt uit Hongarije!)

Zolang we onder misogynie vrouwenhaat verstaan, is niets en niemand onmiskenbaar misogyn. Daarmee wordt ons een begrip ontnomen dat we hard nodig hebben om de aard en sociale functie van fysiek, verbaal, en emotioneel geweld jegens vrouwen te duiden.

Misogynie volgens Manne

Hoe moeten we misogynie dan begrijpen? In haar veelgeprezen boek Down Girl: The Logic of Misogyny (2018) stelt Manne voor dat misogynie bovenal politiek geduid moet worden – en niet psychologisch. Misogyne uitspraken, handelingen, en praktijken beogen vrouwen op hun plek te zetten – als dienend aan de man, in lijn met patriarchale normen. Een misogyn richt zijn ressentiment daarom niet op alle vrouwen, maar alleen op normoverschrijdende vrouwen. Vrouwen die president willen worden bijvoorbeeld. Of vrouwen die niet gedwee luisteren naar mannelijke uitleg. Zulke vrouwen worden beschimpt, beschaamd, gekleineerd, geminacht, en tot zwijgen gebracht. Gestraft voor hun verzet tegen onderdrukkende rolpatronen. Vrouwen die zich zonder morren naar diezelfde normen schikken zal een misogyn juist prijzen. Zo begrepen is misogynie, anders dan misanthropie en vrouwenhaat, dus niet ongedifferentieerd maar bij uitstek selectief.

Manne verbeeldt misogynie als de handhavende tak van het patriarchaat (een systeem van overheersing, net als racisme en meritocratie). Seksisme is weer iets anders. Dat rechtvaardigt patriarchale normen, bijvoorbeeld door deze als ‘natuurlijk’ voor te stellen. De uitspraak dat vrouwen te emotioneel zijn om leiderschapsfuncties te vervullen is seksistisch. Een vrouwelijke leider beschuldigen calculerend, competitief, en hebberig te zijn, in reactie op haar opgenomen leiderschapsrol, heeft een misogyn karakter. Bewust of onbewust verdedigen zulke verwijten patriarchale normen en rolpatronen, waarin vrouwen inschikkelijk zijn en mannen besluitvaardig.

Morele oordelen

Het interessante aan Mannes model is dat het inzichtelijk maakt waarom veel mensen – mannen en vrouwen – zo verontwaardigd reageren op vrouwelijke feministen. Ze kennen hun plaats niet! Misogyne uitingen komen niet alleen voort uit eigenbelang, ter bestendiging van eigen sociale privileges. Het zijn vaak ook morele oordelen. Patriarchale normen zijn, zo durf ik te stellen, nog altijd diep verankerd in onze samenleving en cultuur. Velen hebben zich die normen eigen gemaakt. Zij zijn er oprecht van overtuigd dat vrouwelijke feministen te ver gaan en de sociale orde ontwrichten. De mogelijkheid dat die sociale orde zelf wel eens onrechtvaardig en vrouwonderdrukkend kan zijn, wordt niet onderkend.

Is een soortgelijke logica zichtbaar in andere sociale systemen van overheersing, zoals racisme? 

Het lijkt mij plausibel dat veel rabiate reacties op anti-racistische protesten eveneens moreel gedreven zijn: oprechte verontwaardiging dat een ander door jou geïnternaliseerde witte normen schendt. Iemand die, bewust of onbewust, normen onderschrijft die mensen van kleur een ondergeschikte sociale positie toekennen zal al snel verbolgen concluderen dat minderheden voorgetrokken worden.

Down Girl is een echte eyeopener. Het ontwikkelt een rijk en bruikbaar kader om de sociale werkelijkheid te begrijpen en rechtvaardiger te maken. Laten we hopen dat de Van Dale, net als haar Australische tegenhanger, de definitie van ‘misogyn’ zal aanpassen. Van ‘ziekelijke vrouwenhaat’ in ‘diepgewortelde vooroordelen tegen vrouwen’. Want een definitie van ‘misogyn’ die niet toepasbaar is, is nutteloos en maakt ons machteloos.

Afbeelding: bron.

Filed Under: Uncategorized Tagged With: misogynie, vrouwenhaat

Over de auteur

Johan Olsthoorn
Johan Olsthoorn
Johan Olsthoorn is politiek filosoof en werkt als universitair docent bij de afdeling politicologie van de Universiteit van Amsterdam.
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Comments

  1. AvatarFrans Galjee says

    06/02/2020 at 21:56

    “(Vergelijk: ik, een racist? Mijn vriendin komt uit Hongarije!)”

    Jammer en onnodig deze extra vergelijking en laf dat je hier niet gewoon de naam van Wilders durft te noemen. Het is een zieke en misselijke vergelijking. Bij de UvA zal je er wel mee scoren.

    Log in om te reageren
  2. AvatarAnja Treebusch says

    10/06/2020 at 17:38

    Top

    Log in om te reageren

Geef een reactie Antwoord annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Groen licht: beperkt electoraal risico voor GroenLinks

Stuk Rood Vlees Podcast, aflevering 13: De Staatscommissie Parlementair Stelsel beantwoordt uw vragen

Wat verklaart deelname aan en succes bij de Olympische Spelen?

Podcast

Aflevering 94 – De ‘Heilige Alliantie’ tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechts, met Sander Rietveld

Mijn gast van vandaag is Sander Rietveld, politicoloog en onderzoeksjournalist bij Zembla. Sander … [Lees verder...]

Stemmen: een verkiezingspodcast zonder peilingen. Aflevering 5 – De Grote Uitslagenshow

In deze aflevering bespreken we de verkiezingsuitslagen. Aan tafel zitten maar liefst vijf … [Lees verder...]

Aflevering 93 – Plaatjes van de electoraatjes, met Matthijs Rooduijn

Wat is het demografisch en ideologisch profiel van kiezers op verschillende partijen? Mijn … [Lees verder...]

Populisme

Aflevering 94 – De ‘Heilige Alliantie’ tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechts, met Sander Rietveld

Mijn gast van vandaag is Sander Rietveld, politicoloog en onderzoeksjournalist bij Zembla. Sander … [Lees verder...]

Cas Mudde: “Rutte vormt grotere bedreiging voor de liberale democratie dan uiterst rechts”

Iris Beau Segers, onderzoeker aan het Center for Research on Extremism (C-REX), interviewt Cas … [Lees verder...]

Stemmen: een verkiezingspodcast zonder peilingen. Aflevering 5 – De Grote Uitslagenshow

In deze aflevering bespreken we de verkiezingsuitslagen. Aan tafel zitten maar liefst vijf … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2021 StukRoodVlees

Copyright © 2021 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in