De MH-17 is neergeschoten door een BUK raket, maar wie de raket heeft afgeschoten blijft onduidelijk. De raket werd afgeschoten uit pro-Russisch gebied, maar Rutte wil niet dat we gaan speculeren. Hoe wordt de MH-17 aanslag in andere landen beschreven?
Wiki als nationale blik op gebeurtenissen
Om dit te bekijken heb ik mij laten inspireren door een onderzoek van Rogers en Sendijarevic naar de verschillen tussen de Srebrenica-wiki in verschillende talen. Zo verschilt het aantal doden en de toedracht tussen de wiki’s in het Nederlands, Bosnisch, Servisch en Servo-Kroatisch (lees hier meer). Wat vinden we als we de wiki’s over de MH-17 in het Nederlands, Engels, Russisch en Duits vergelijken? Ik beperk me hier wegens de tijd tot de introducties.
Wiki’s vergelijken
Laten we beginnen bij de Nederlandse wiki (hier). Deze zegt over de oorzaak:
De oorzaak van de crash is door de Onderzoeksraad voor Veiligheid vastgesteld als zijnde een beschieting van het vliegtuig op 10 kilometer hoogte met een raket van het type Boek, maar wie deze raket afgevuurd heeft is niet duidelijk. De VN-Veiligheidsraad was unaniem in zijn oordeel dat het vliegtuig was neergehaald (zonder een oorzaak of schuldige partij aan te wijzen), en veroordeelde deze actie in resolutie 2166.
De Engelse wiki heeft een langere introductie. Naast het onderschrijven van de bevindingen van de Onderzoeksraad zegt het:
An independent analysis by Bellingcat of open-source evidence indicated that Russian-backed separatists were in control of a Buk missile launcher on 17 July and transported it from Donetsk to Snizhne,[8][9][10] while three eyewitnesses told the BBC that such a missile launcher was operated by a crew that seemed to be Russian in the area on that date.[11] US sources attributed the downing to a missile fired from separatist-controlled territory, with their judgement based on sensors that traced the path of the missile, analysis of shrapnel patterns in the wreckage, voice print analysis of separatists’ conversations in which they claimed credit for the strike, as well as photos and other data from social media sites.[6]
Verder vertelt de Engelse wiki over de pro-Russische rebellenleider die – in eerste instantie – claimde de MH-17 te hebben neergehaald. Deze extra info verschijnt op de Nederlandse wiki in verkorte vorm helemaal onderaan de wiki onder het kopje “Theorieën”.
De Russische wiki (hier) is niet geheel verrassend totaal anders. Hieronder een vertaling van de meest relevante secties van de introductie. De vertaling is door de Google Translate en daardoor nogal matig.
The Government of Ukraine and a number of Western countries argue that there is sufficient evidence that the plane was shot down by SAM “Buk”, is in the hands of the pro-Russian rebel [9]. Version of the missile attack “surface to air” is basic. Investigating authorities also considered versions of a possible attack from the other aircraft, the terrorist attack on board and an accident, for technical reasons, but the last two were excluded as a result of the preliminary investigation [10] [11]. The leaders of self-proclaimed DNI [12] and LC [13] claim that they have the means, which could bring down an airplane at such a height.
[…]
The collapse of the passenger liner has led to increased international pressure on Russia. US and its allies hold the version that the plane was shot down by missiles “land – air” using anti-aircraft missile systems “Buk-M” received from Russia. According to US intelligence, after the destruction of the Malaysian aircraft air defense system has been taken into the territory of the Russian Federation [16].
[..]
Preliminary report of the Dutch Safety Board – a major accident investigation organization, published September 9, 2014 [18] [19]. According to it, the accident aircraft was not caused by pilot error or technical problems of the aircraft, and was probably a consequence of the detected contact with the plane outside the large number of small high-speed objects, which caused a violation of the structural integrity of the aircraft, which led to its destruction in the air. [19]
Wat mij hier opvalt is: (1) het spuien van allerlei theorieën en (2) een vage uitleg wat betreft het ontploffen de MH-17. Dit tweede is ongetwijfeld door een wat vage vertaling [stuur me een bericht als je een betere hebt]. Het uiteindelijke Nederlandse rapport wordt wel genoemd, maar de conclusie van dat rapport blijft achterwege.
De Duitse wiki meldt dat al op 2 juni 2015 duidelijk was dat het vliegtuig is neergehaald door een BUK-raket. Het Nederlandse rapport wordt niet vermeld [in de introductie]. Mogelijke daders worden opnieuw alleen besproken in een “theorieën” sectie.
Meer dominee, minder koopman?
Wat kunnen we hieruit opmaken? Dat westerse versies verschillen van de Russische versie is geen verrassing. Wat mij wel opviel is dat de Engelse wiki veel verder gaat dan de Nederlandse wiki en dat de Duitse wiki al veel eerder een conclusie trok over de raket dan de Nederlandse wiki. We lijken zowaar netjes de premier te volgen en weinig te “speculeren”.
Waarom is de Nederlandse wiki voorzichtiger? Waarom mogen we nog steeds niet speculeren van Rutte? Obama noemt Poetin verantwoordelijk voor MH-17, Abbott (premier Australië ten tijde van aanslag) eiste van Poetin excuses en compensatie. Rutte wil veroordeling van de daders. Om dat te bewerkstelligen moet Rusland meewerken, vandaar de voorzichtigheid. Maar zal Rusland zijn eigen medeplichtigheid toegeven? Zeer onwaarschijnlijk. Waarom dan niet eens van de gelegenheid gebruik maken om te laten zien dat je ballen hebt en de beschuldigende vinger met regelmaat richting Moskou richten? Dat levert wat beter nieuws op dan de zoveelste tomatenboer die mag klagen over de Russische sancties.
‘Waarom dan niet eens van de gelegenheid gebruik maken om te laten zien dat je ballen hebt en de beschuldigende vinger met regelmaat richting Moskou richten?’
Een raket afgeschoten door pro-Russische rebellen (waar ik wel vanuit ga) maakt de Russen nog niet tot hoofdschuldige. Men was op de hoogte van het neerschieten van vliegtuigen. Dan sluit je het luchtruim. Oekraïne had er belang bij dat niet te doen (om financiële en politieke/militaire redenen) en nam een risico.
Zie jij Oekraine als hoofdschuldige?
In hoofdzaak wel ja. Deels ook Rusland, de separatisten en KLM/Malaysia, maar toch in hoofdzaak Oekraïne. Alleen dat land was op de hoogte van wat er gaande was, en alleen dat land had er belang bij het luchtruim niet te sluiten. Hoe dat allemaal heeft kunnen gebeuren is minstens even relevant als van wie die raket nou kwam.
Als een Nederlandse toerist in een slechte wijk in de VS wordt doodgeschoten, is de VS dan de hoofdschuldige? Immers, ze wisten dat daar mensen met dodelijke wapens rondlopen. Lijkt me niet, de hoofdschuldige is degene die schiet, en in dit geval wellicht degene die de orders geeft tot schieten. Dat kan je Oekraine niet verwijten, wel verschrikkelijke laakbaarheid.
Wat Bart hieronder al zegt: de vergelijking klopt alleen als de VS volledige veiligheid heeft gegarandeerd en dat doen ze niet.
Stel Obama bezoekt een nucleaire top waarbij Nederland garant staat voor zijn veiligheid. En hij overlijdt omdat er dwars over de route heen schietoefeningen worden gehouden, waar de overheid van wist. Zoiets.
Er is een dunne lijn tussen laakbaarheid en schuld. Als de VS suggereert dat er niets mis is met die wijk is er dan sprake van schuld of laakbaar gedrag, of als voorlichting aan nietsvermoedende toeristen ontbreekt? Er valt best wat voor te zeggen dat de Oekraïne medeschuldig is, maar ik ben het wel met je eens dat de dader de hoofdschuldige is. Het zou de wereld op zijn kop zijn wanneer de dader zich achter de Oekraïne zou kunnen verschuilen.