Wie stapt er over naar VNL?

Update: verhaal over overstap blijkt een hoax ten behoeve De Fractie.

De nieuwe politieke partij VNL kwam vanochtend met een aankondiging: er zou een Kamerlid overstappen naar VNL, maar ze willen nog niet zeggen wie. Kunnen we op basis van het stemgedrag in de Tweede Kamer in de afgelopen periode iets zeggen over de meest voor de hand liggende kandidaten?

Er zijn vier partijen die redelijk vaak hetzelfde stemmen als VNL (Bontes/Van Klaveren): de PVV stemt 73% van de keren hetzelfde, oud-PVV’er Roland van Vliet 58%, de VVD 67% en oud-VVD’er Johan Houwers 66%. Iets verder daarachter volgen CDA (60%) en SGP (59%), maar de vier eerste fracties lijken toch de meest voor de hand liggende kandidaten voor de overstap.

Vanuit de VVD overstappen zou een optie kunnen zijn voor Kamerleden die te kennen zijn gegeven dat ze bij de volgende verkiezingen weinig kans maken op een (verkiesbare) plaats op de lijst. Dan moet je wel erg graag door willen om het risico te nemen in de boot te stappen met een politieke beweging die consistent nul zetels scoort in de peilingen. Bovendien vergooi je dan je kans op partijsteun bij eventuele andere politieke functies, op lokaal niveau bijvoorbeeld. Dit scenario is daarom minder voor de hand liggend.

Roland van Vliet is ex-PVV’er maar toont zich in de Kamer een trouw bondgenoot van de VVD. Geen enkele fractie stemt zo vaak met de liberalen mee als Van Vliet (95%). Ter vergelijking: coalitiegenoot PvdA stemt 80% hetzelfde als de VVD, SGP 71%, CDA 69% en VNL 67%. De enige die in de buurt komt is Johan Houwers (ex-VVD). Van Vliet sorteert al zo’n beetje vier jaar voor op een plek op de VVD-lijst, zou hij dat allemaal vergeven voor een onzekere toekomst bij VNL? Waarschijnlijk niet.

Een meer plausibel scenario zou zijn dat een PVV’er de overstap zou willen wagen. Hoewel de PVV over een gebrek aan virtuele zetels niet hoeft te klagen, zou het natuurlijk kunnen dat iemand die vermoedt dat zij/hij niet langer de steun van partijleider en lijstopsteller Wilders geniet nu de vlucht naar voren neemt.

Het meest waarschijnlijke scenario lijkt toch wel de overstap van Johan Houwers. Deze ex-VVD’er viel in ongenade nadat hij onjuiste gegevens zou hebben verstrekt bij het afsluiten van een hypotheek. Hij trad eerst af als Kamerlid, maar nam in 2015 toch een opengevallen zetel in en werd geroyeerd als VVD-lid. Dit Kamerlid heeft weinig te verliezen. Een eigen partij beginnen is kansloos en vanwege zijn verleden zullen grotere politieke partijen hem ook niet zo snel in de armen sluiten. Voor VNL levert het echter mooie publiciteit op en voorlopig een extra Kamerzetel. In juli zei Houwers bij Regio8 dat hij zich op zijn toekomst zou beraden, waarbij aansluiten bij een partij een optie was. We zullen het zien.

Uitleg over de dataverzameling over het stemgedrag vindt u in deze blog. Hier gebruiken we de periode september 2012 tot juni 2016 (laatst beschikbare data).