• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Willen jullie meer, of minder PVV-zetels? Aangiftes leiden voor Wilders niet tot straf maar tot beloning

door Joost van Spanje 16/09/2014 3 Reacties

Vandaag een gastbijdrage van Joost van Spanje. Hij is universitair hoofddocent politieke communicatie aan de Universiteit van Amsterdam

Negen maanden cel plus €50.000 boete. Dat kreeg een Franse politica twee maanden terug wegens racisme. Sommigen wensen ook zo’n straf voor PVV-leider Geert Wilders voor zijn uitspraken over minder Marokkanen. Zo’n straf is onwaarschijnlijk. Bovendien is voor Wilders elke straf een beloning.

 

Een jong kandidaat-gemeenteraadslid uit de Franse Ardennen, Anne-Sophie Leclère, had op Facebook twee foto’s naast elkaar gezet. Links een foto van een jonge chimpansee. Onderschrift: “18 maanden oud.” Rechts een foto van de in Frans-Guyana geboren Minister van Justitie van Frankrijk, Christiane Taubira. Onderschrift: “nu.” In een tv-documentaire ontkende Leclère dat de fotomontage te maken had met racisme. Waarna ze vervolgde dat ze de minister liever “in een boom” zag dan in het kabinet.

De rechtbank van Cayenne – overigens Taubira’s geboortestad – legde Leclère celstraf en boete op. Plus het verbod om de komende vijf jaar in Frankrijk een politiek ambt te bekleden. Ten tijde van haar Facebookbericht was Leclère, begin dertig, lijsttrekker voor Front National (FN) bij gemeenteraadsverkiezingen in een klein plaatsje. Hoewel FN haar zeven weken na de tv-uitzending van de documentaire royeerde, veroordeelde de rechtbank ook FN tot een boete: €30.000. Zowel FN als Leclère gaat in beroep.

Afgezien van de uitzonderlijk hoge straf past deze zaak in een reeks van antiracismezaken in Frankrijk. Leclère is één van vele veroordeelde Franse politici. In België zijn sinds de jaren zeventig zeker dertig politici vervolgd voor hun uitspraken. In ons land ligt dat aantal rond de twintig. Empirisch onderzoek van Jogchum Vrielink (Katholieke Universiteit Leuven) wijst op averechtse effecten van deze praktijk, waaronder toegenomen publieke steun voor aangeklaagde politici –ongeacht de uitkomst van de zaak.

Ook sommige leiders van politieke partijen zijn vervolgd vanwege hun uitspraken. Een Duitse partijleider bracht zelfs jaren achter tralies door. Veroordeelde partijleiders vinden we ook in België, Engeland en Frankrijk. En in ons land. Bekend zijn Joop Glimmerveen, Hans Janmaat en Geert Wilders. Glimmerveen en Janmaat werden veroordeeld tot (voorwaardelijke) celstraf en boetes; Wilders werd vrijgesproken, maar afgelopen voorjaar is opnieuw aangifte tegen hem gedaan. Al deze zaken riepen vele felle reacties op.

 

Wilders

Dat zal in een hernieuwde zaak-Wilders niet anders zijn. Die reacties kunnen zich vertalen in kiesgedrag. Omdat ook buiten PVV-kringen de weerzin tegen zulke rechtszaken breed leeft, kan Wilders hier in electoraal opzicht alleen maar bij winnen. Bij zijn vorige vervolging steeg Wilders dan ook in peilingen –zie onderzoek van Claes de Vreese (Universiteit van Amsterdam) en mij. Weinig reden om te denken dat dit bij een nieuw proces anders zou zijn. Dat weet Wilders ook. De duizenden aangiftes komen hem mooi uit.

Door die aangiftes staat het Openbaar Ministerie voor een dilemma. Indien het de zaak zou seponeren kraait Wilders de victorie. Maar die winst is nog niets vergeleken bij de andere optie. Indien het Openbaar Ministerie tot vervolging zou overgaan komt Wilders vol in de schijnwerpers. Dan kan hij weer proberen het nieuws te domineren met beschuldigingen aan het adres van rechters, wrakingspogingen van zijn showadvocaat en uitspraken als: “Het rechtssysteem in Noord-Korea is nog beter dan dat in Nederland.”

Indien Wilders aan het eind van zo’n slepend proces wegkomt zonder veroordeling is hij alsnog de morele winnaar. Maar ook hier lonkt voor Wilders een nog aantrekkelijker perspectief. Waarschijnlijker is namelijk dat zo’n proces eindigt met een veroordeling. En dus de mogelijkheid tot hoger beroep. Die zal door Wilders met beide handen worden aangegrepen, waarna het hele circus opnieuw begint. Inmiddels breekt Wilders, leider van een middelgrote partij, alle records wat media-aandacht voor politici betreft.

 

Straf = beloning

Na enkele jaren zou zo’n strafproces ten einde komen. Misschien met een straf. Maar elke straf is voor Wilders een beloning: een boete zou hij lachend betalen uit één van zijn duistere fondsen; een celstraf zou hij uitzitten als martelaar voor het vrije woord. Het zou hem publiciteit en sympathie opleveren, en nieuwe impulsen voor fondsenwerving en kiezerswinst. Wilders zou in dat geval zijn Kamerlidmaatschap een poosje vervullen vanuit de gevangenis. Met trots, als een hedendaagse Pieter Jelles Troelstra.

De sociaaldemocratische leider Troelstra zat in 1900 een maand vast in de gevangenis te Haarlem. Hij had namelijk een officier van justitie beledigd om aandacht te vragen voor klassenjustitie in Nederland. Celstraf leidde destijds niet automatisch tot verlies van Tweede Kamerlidmaatschap, en dat is nog steeds zo. Wilders’ politieke toekomst zou pas worden bedreigd als hij, net als Leclère, wordt ontzet uit zijn politieke rechten. Maar in Nederland is ontzetting uit politieke rechten bij dit delict juridisch niet mogelijk.

Dus hoe zijn zaak ook eindigt, Wilders spint er garen bij. Leclère volgt het wellicht vanuit de gevangenis.

 

De auteur dankt Wouter Hins, Jacq Taekema en Jogchum Vrielink voor hun commentaar op een eerdere versie van dit artikel.

 

Filed Under: Kiezers en publieke opinie, Religie, ideologie en ethiek Tagged With: PVV, radicaal-rechts, Strafvervolging, Wilders

Over de auteur

Joost van Spanje
Joost van Spanje (Veni, Vidi, ERC CoG) is hoogleraar Politics aan de Royal Holloway University of London. Zijn team doet onderzoek naar juridische maatregelen tegen anti-immigratiepartijen (in 21 Europese landen sinds 1965) en de effecten van die maatregelen op publieke opinie en stemgedrag. Verder onderzoekt Joost of en hoe nieuwe partijen in de media komen. Joosts boek "Controlling the electoral marketplace" (2017) gaat over electorale effecten van strategieen van gevestigde partijen tegen uiterst linkse en uiterst rechtse partijen (in 15 Europese landen sinds 1944).
Website: http://www.uva.nl/en/profile/j.h.p.vanspanje
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Comments

  1. B. Rubble says

    16/09/2014 at 08:17

    Het OM staat voor een dilemma? Het zou dus electorale effecten van vervolging moeten meewegen? Belachelijk. Alsof we de kant op moeten dat justitie de verkiezingsuitslag gaat manipuleren.

    Log in om te reageren
  2. Mihai Martoiu Ticu says

    16/09/2014 at 09:24

    Een strafzaak zal ook positieve effecten hebben. Ten eerste weten we wat legaal is, dus Wilders en andere politici zullen weten waar de grens ligt. Ten tweede de staat moet de rechten van de Marokkanen beschermen.

    Log in om te reageren
  3. Gijs Schumacher says

    16/09/2014 at 11:26

    Waarop is de conclusie “Bovendien is voor Wilders elke straf een beloning” gebaseerd? Lijkt me alleen relevant als het iets met vrijheid van meningsuiting van doen heeft…Janmaat spinde weinig garen bij het aanrijden van Ed van Thijn…

    Log in om te reageren

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Hoe de Europese crisis de Griekse politieke ruimte herstructureert

Winning Looks: De rol van uiterlijk in de politiek

Ligt het schooladvies in 2014/15 hoger dan in voorgaande jaren?

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Aflevering 94 – De ‘Heilige Alliantie’ tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechts, met Sander Rietveld

Mijn gast van vandaag is Sander Rietveld, politicoloog en onderzoeksjournalist bij Zembla. Sander … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in