• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Zijn grotere gemeentes goedkoper?

door Gijs Schumacher 12/03/2014 0 Reacties

Steeds meer gemeentes verdwijnen. Onder het motto ‘groter is beter’ of beter gezegd ‘groter is goedkoper’, moeten verschillende gemeentes (en op termijn ook provincies)  fuseren. Nederland telt nu 406 gemeentes, dat zijn er 61 minder dan in 2005, en het eind is nog niet in zicht. Maar is groter daadwerkelijk goedkoper?

 

Nietes

Aan de ene kant kunnen kleine politieke entiteiten beter hun diensten afstemmen op de wensen van de bevolking en is er dus minder verspilling. Aan de andere kant hebben grotere politieke entiteiten schaalvoordelen en zijn dus beter in staat kosten te beheersen. Hoewel de Nederlandse politiek al jaren de gemeentegrenzen verlegt is er weinig bewijs dat grotere gemeentes schaalvoordelen hebben. Een recente studie van Blom-Hansen, Houlberg en Serritzlew somt de resultaten op:  (1) 13 studies over dit onderwerp in de V.S. vinden “no association between size and costs”, (2) in 1988 vond Wim Derksen dat gemeentelijke herindelingen in Nederland geen reductie in de kosten teweeg brachten, (3) Boyne vindt in 17 studies over dit onderwerp in het Verenigd Koninkrijk dat “unit costs rise with scale”, (4) in 32 Amerikaanse, Australische en Britse studies vinden Byrnes en Dollory geen systematisch bewijs voor schaalvoordelen.

 

Welles

Blom-Hansen, Houlberg en Serritzlew bekritiseren deze – voornamelijk cross-sectionele – studies, want  de grootte van een politiek entiteit – zoals een gemeente – is vaak niet exogeen bepaald. Sterker nog, “size rather reflects active responses to problems“. Kortom, de grootte van een gemeente heeft niet alleen een effect op de kosten van een gemeente, maar is ook gerelateerd aan andere factoren die de kosten van een gemeente bepalen. De auteurs lossen dit endogeniteitsprobleem op door de kosten in 271 gemeentes voor en na gemeentelijke herindelingen te analyseren (239 gemeentes werden groter, 32 gemeentes bleven hetzelfde) en daarbij te controleren voor verschillende alternatieve verklaringen.

Het Deense trio vindt dat in gemeentes die groter zijn geworden de administratieve kosten minder zijn geworden. Dit effect vindt niet direct na de hervorming plaats, maar wordt wel groter over tijd. Vier jaar na de hervorming die gemeentes opnieuw indeelde besparen de nieuwe gemeentes 10% in vergelijking met de controle groep.

 

Relevant voor Nederland?

Kunnen we op basis van deze resultaten ook verwachten dat de Nederlandse gemeentelijke herindeling voor besparingen zorgt? Aan de ene kant lijken Deense gemeentes qua bevoegdheden op Nederlandse gemeentes. Aan de andere kant waarschuwen de auteurs dat hun studie uitspraken doet over gemeentes met tussen de 5.000 en 100.000 inwoners. De meeste Nederlandse gemeentes vallen nu in die categorie, maar de ambitie van Rutte-II is om gemeentes met meer dan 100.000 inwoners te creëren.

Het kabinet wil echter niet gemeentelijke herindelingen opleggen. Ze kunnen immers best nadelige gevolgen hebben. Zo rapporteren Blom-Hansen, Houlberg en Serritzlew dat de 10% kostenbesparing gepaard ging met een afname in het geloof dat de politiek te beïnvloeden is. Dit laatste is ongetwijfeld ook gebeurd in de voormalige gemeente Vleuten-De Meern waar in 1996 98% van de bevolking tegen aansluiting bij Utrecht stemde. Toch werd Vleuten-De Meern geannexeerd door Utrecht. Was dat de kostenbesparing (als die hier heeft plaatsgevonden) waard?

Filed Under: Overig, Regering en beleid Tagged With: bezuinigingen, denemarken, endogeniteit, Gemeentelijke herindeling

Over de auteur

Gijs Schumacher
Gijs Schumacher (1982) is Universitair Hoofddocent Politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoek gaat over politiek gedrag van kiezers en van elites. In het specifiek richt hij zich op emoties, partij organisaties, vertegenwoordiging, populisme en persoonlijkheid. Hij is tevens (co-) directeur van het Hot Politics Lab.
Website: http://gijsschumacher.nl
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Foto door Risastla, CC-BY-SA 2.0

Wat zijn de kleine partijen van plan met onze democratie?

Lokale democratie niet verbeterd… maar ook niet verslechterd

De gaande en de komende kiezer: Forum voor Democratie na de breuk

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Plaatjes van de electoraatjes: de radicaal-rechtse ruimte

Over anderhalve week stemmen we voor de Provinciale Staten en de waterschappen. Waar zullen we – … [Lees verder...]

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in