• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Zijn links en rechts het nieuwe midden? Of verschillen links en rechts nog qua verzorgingsstaatbeleid?

door Gijs Schumacher 10/12/2014 0 Reacties

Maakt het uit welke kleur de regering heeft? Breiden linkse regeringen de verzorgingsstaat uit en laten rechtse regeringen de verzorgingsstaat weer krimpen? Voor lange tijd was het antwoord op deze vraag ja, maar sinds de jaren negentig is het verschil tussen links en rechts wat betreft veranderingen in de uitgaven en generositeit van de verzorgingsstaat sterk gekrompen. Maakt het – qua verzorgingsstaatbeleid – dan niet meer uit wat je stemt? Hierop is het antwoord nee. In een artikel (gated, ungated), recent verschenen in de Journal of European Public Policy, laten Michael Baggesen Klitgaard, Menno Soentken en ik zien dat links en rechts nog duidelijk verschillen in de institutionele keuzes die zij maken.

 

Institutionele hervormingen of beleidshervormingen

Om de verschillen in beleidskeuzes in de verzorgingsstaat te onderzoeken hebben we gekeken naar beleidsveranderingen in Nederland, Spanje, Denemarken en Zweden in de periode 1982-2011. In totaal vonden wij 78 belangrijke hervormingen in deze vier landen in de desbetreffende periode. Vervolgens hebben wij – samen met verschillende experts – gecodeerd of deze hervormingen een verandering in de generositeit van de verzorgingsstaat teweegbrachten of een verandering in de manier van besluitvorming of administratie van verzorgingsstaatarrangementen. Met andere woorden, wordt er bijvoorbeeld (1) bezuinigd op uitkeringen (een beleidsverandering) of wordt bijvoorbeeld (2) de verantwoordelijkheid over uitkeringen overgeheveld naar lokale authoriteiten (een institutionele verandering). Vervolgens hebben we gekeken of een beleidsverandering een bezuiniging of een uitbreiding van een verzorgingsstaatarrangement betrof en of een institutionele verandering meer of minder authoriteit aan de staat, de markt of de vakbonden toebedeelde.

 

Doet rechts het vaker dan links?

Uit deze analyse blijkt dat qua beleidsveranderingen zowel rechts en links bezuinigen, maar dat rechts dat iets vaker doet dan links. Qua institutionele veranderingen zijn er wel duidelijke verschillen: rechtse regeringen herverdelen namelijk institutionele invloed van de vakbonden naar marktpartijen, terwijl linkse regeringen voornamelijk de invloed van de vakbonden proberen te versterken. De grote uitzondering hierop is Paars I en II (PvdA-VVD-D66) onder leiding van oud-vakbondsman Wim Kok (1994-2002). Deze kabinetten gedroegen zich net als puur rechtse kabinetten ondanks de leidende rol van de PvdA. De rol van de PvdA in het verminderen van de invloed van de vakbond is niet per se een trendbreuk voor de partij. Omdat er in Nederland ook christelijke vakbonden bestaan, staat de PvdA minder positief tegenover de vakbonden dan linkse partijen in andere landen.

 

Waarom verschillen partijen wel qua institutionele hervormingen?

Waarom verschillen linkse en rechtse partijen wel qua institutionele keuzes maar niet of nauwelijks qua beleidsveranderingen (in de generositeit) in de verzorgingsstaat? De reden is dat beleidsveranderingen direct de portemonnee van de kiezer beïnvloeden en dus in potentie electorale consequenties hebben. Omdat politieke partijen geïnteresseerd zijn in het verkrijgen of behouden van macht kunnen zij het zich niet veroorloven om veel stemmen te verliezen. Daarom gaan partijen vaak in het midden zitten, waar immers de meeste kiezers zitten. Als alle partijen dat doen dan zien we inderdaad het verschil niet of nauwelijks meer in termen van beleid.

Institutionele veranderingen daarentegen hebben meestal geen directe consequentie voor de kiezer en dit stelt een politieke partij in staat om maatregelen in te voeren die dicht liggen bij het beleid dat zij voor ogen hebben. Daarom hebben institutionele hervormingen in de verzorgingsstaat dus wel een politiek kleurtje. Deze institutionele hervormingen hebben overigens op lange termijn ook gevolgen voor het beleid en betrokken partijen zoals vakbonden proberen dit dan ook te signaleren. Maar de geringe publieke aandacht die de institutionele hervormingen die wij hebben onderzocht krijgen geven aan dat de portemonnee van morgen een stuk meer consequenties heeft dan de portemonnee van volgend jaar.

 

Filed Under: Economie Tagged With: bezuinigingen, links, rechts, verzorgingsstaat

Over de auteur

Gijs Schumacher
Gijs Schumacher (1982) is Universitair Hoofddocent Politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoek gaat over politiek gedrag van kiezers en van elites. In het specifiek richt hij zich op emoties, partij organisaties, vertegenwoordiging, populisme en persoonlijkheid. Hij is tevens (co-) directeur van het Hot Politics Lab.
Website: http://gijsschumacher.nl
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Rechtspopulistische partijen als ‘Männerparteien’?

Leiderschap in Corona tijd -Hot Politics Lab Online Sessie 1 met Michael Bang Petersen

Plaatjes van de electoraatjes: het CDA

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Plaatjes van de electoraatjes: de radicaal-rechtse ruimte

Over anderhalve week stemmen we voor de Provinciale Staten en de waterschappen. Waar zullen we – … [Lees verder...]

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in